De Vlinders en de Vis (2003)

In psychiatrische instelling ‘De Vliert’ start het experimentele project G.I.T, de Groeps Interactie Therapie. Patiënten met uiteenlopende ziektebeelden zijn hierbij vooral op elkaar aangewezen. Het streven is hen minder afhankelijk te maken van groepsbegeleiding waardoor zij, met het oog op een terugkeer in de maatschappij, leren op eigen benen te staan. Het experiment wordt geleid door de vooraanstaande psychiater Cleyfeld.

Aan de vooravond van het project laat Dr. Cleyfeld echter op zich wachten. Op hoop van zegen gaat het project zonder zijn aanwezigheid van start. Dit lijkt redelijk te lukken totdat Wally Buiteman de groep komt versterken, een cliënt met een duister verleden en ontoerekeningsvatbare trekken. Dit zorgt voor de nodige onrust op afdeling Westzijde en is het de vraag of het project tot een goed einde komt…

Komisch Marvilde Toneel in melodramatisch stuk

“De Vlinders en de Vis” door Marvilde Toneel onder regie van Hennie van Leuken. Gezien vrijdag 7 november in theater De Schalm in Veldhoven.
(Door Jan Heckers)

“De Vlinders en de Vis” is een tragikomedie in drie bedrijven die verhaalt over het wel en wee op een afdeling van een psychiatrische instelling. In het door Olaf Liebregts geschreven stuk is de humor een belangrijk element, maar de ontwikkelingen zorgen ervoor dat er scènes te zien zijn die neigen naar drama met een hoog thrillergehalte. Er worden veel personages gespeeld aan wie een schroefje loszit.

Madeleine van Meel speelt de rol van Nel Buijs, therapeutisch verpleegster, met een overgave alsof ze het vak al jaren beoefend. Zij krijgt te maken met verschillende types, zoals Juultje (Clasien van Meersbergen) met het ‘meervoudig persoonlijkheidssyndroom’. Zij speelt haar rol met een poëtisch karakter. Haar monologen – als één van de vijf persoonlijkheden – laten het publiek genieten.

Karin van Kuijen speelt de rol van Madelief die haar echtgenoot vermoord heeft met emotie en passie, zoals het publiek van haar gewend is. Opvallend is vooral de wijze waarop ze in de bres springt en opkomt voor een van de andere cliënten van de afdeling. Dat is haar protégee, de frigide Trijntje (overtuigend gespeeld door debutante Vera Vonhoff). Vooral Trijntjes mimiek is meesterlijk, bijvoorbeeld als de aan seks verslaafde Gustaaf (Mario Gubbels) al te grof zijn avances maakt. Gubbels heeft het moeilijk in zijn stripteasescène, maar hij krijgt de lachers gemakkelijk op zijn hand.

Debutant Dave Tjoa (kleptomaan Freek) speelt zijn leuke en meesterlijke rol met onbevangenheid. Zijn acties hebben een hoog Hans Kazangehalte. Tiny de Brouwer speelt de geslepen Wally Buiteman. Hij slaagt erin om het type van de gewiekste misdadiger goed neer te zetten. Ook Sjef van der Velden, als de iets te lompe hulpverlener Eddy Simons, is een genot om te zien. Annema van der Loo, die Gea van der Goes verving, speelde na slechts drie weken repeteren solide en gedegen haar rol.

Melodramatisch toneel zet vaak aangedikte gebeurtenissen op het podium, waardoor het toneelstuk soms als ‘draak’ wordt bestempeld. Het debuutstuk van Liebregts vindt zijn onderwerp in de psychiatrie en de hulpverlening. Hier past beter de hedendaagse definitie van melodramatisch: alles wat zich noodlottig ontwikkelt tot rampzalige gebeurtenissen waarop de mens geen invloed heeft. Bij Marvilde Toneel leidde dat tot een komische clou.